فصل تازه روابط طالبان و پاکستان در راه است؟
پنجشنبه ۲۶ سرطان ۱۴۰۴ ساعت ۰۹:۲۹
ناظران همچنان نسبت به بهبود سریع روابط طالبان و پاکستان بدبین هستند؛ زیرا به‌باور آن‌ها در گذشته نیز تلاش‌های مشابهی از سوی دوطرف برای کاهش سطح تنش‌ها و بازسازی رابطه صورت گرفته، اما به نتیجه مطلوب نرسیده است، زیرا موانعی که در مسیر این رویداد وجود دارند به اندازه‌ای بزرگ هستند که اجازه نمی‌دهند اهداف طالبان و پاکستان از بازسازی رابطه به‌سادگی محقق شود.
این در حالی است که اسحاق دار، وزیر خارجه پاکستان، در آخرین سفرش به کابل در ماه حمل، از متقی دعوت کرد تا به اسلام‌آباد سفر کند.
متقی و اسحاق دار در اول ماه سرطان در حاشیه پنجاه‌ویکمین نشست وزرای امور خارجه سازمان همکاری اسلامی در استانبول دیدار کردند.
اگر وزیر امور خارجه طالبان، براساس آن‌چه در خبرها آمده، در نهایت طی دو هفته آینده به پاکستان سفر کند، این امر می‌تواند یک تحول دیپلماتیک بزرگ در روابط پرتنش دو همسایه باشد؛ زیرا این یکی از معدود سفرهای یک مقام عالی‌رتبه طالبان پس از بروز بحران‌های پردامنه در روابط کابل و اسلام‌آباد در دوره طالبان محسوب می‌شود.
با این حال، ناظران همچنان نسبت به بهبود سریع روابط طالبان و پاکستان بدبین هستند؛ زیرا به‌باور آن‌ها در گذشته نیز تلاش‌های مشابهی از سوی دوطرف برای کاهش سطح تنش‌ها و بازسازی رابطه صورت گرفته، اما به نتیجه مطلوب نرسیده است، زیرا موانعی که در مسیر این رویداد وجود دارند به اندازه‌ای بزرگ هستند که اجازه نمی‌دهند اهداف طالبان و پاکستان از بازسازی رابطه به‌سادگی محقق شود.
در این میان اما پاکستانی‌ها امیدوار هستند که طالبان در نهایت به این نتیجه رسیده باشند که دمیدن بر آتش تنش و تقابل با همسایه جنوبی به نفع آن‌ها نیست و هزینه‌های آن بسیار بیشتر از منافع آن خواهد بود.
از جانب دیگر، مقامات پاکستانی بارها تمایل خود به ترمیم روابط با طالبان را ابراز داشته‌اند. به‌تازگی نیز محمد اسحاق دار، معاون نخست‌وزیر و وزیر امور خارجه پاکستان، تأیید کرد که علی‌رغم تلاش‌های اسلام‌آباد برای ترمیم رابطه، طالبان تمایل چندانی به این اقدام نشان نداده و پیش‌شرط‌های اسلام‌آباد در حوزه مبارزه با تروریزم و قطع ارتباط با گروه‌های تروریستی را محقق نکرده‌اند. به‌همین دلیل، به‌باور او، روابط دوطرف همچنان غیررسمی باقی مانده و پاکستان از شناسایی رسمی رژیم طالبان پرهیز کرده است.
بدبینی در اسلام‌آباد نسبت به گرایش های ایدئولوژیک رژیم طالبان و پیوندهای وثیق و عمیق آن‌ها با سایر گروه‌های تروریستی منطقه‌ای، به‌ویژه طالبان پاکستانی و جدایی‌طلبان بلوچ، به‌اندازه‌ای شدید است که پاکستان حتی به اقدام یک‌جانبه روسیه برای شناسایی رسمی رژیم طالبان نیز واکنشی حساب‌شده و محتاطانه نشان داد و از موضع‌گیری هیجانی برای پیروی از اقدام مسکو به‌طور آگاهانه‌ای پرهیز کرد؛ رویکردی که به‌باور کارشناسان، حامل این پیام روشن بود که برخلاف دوره اول حاکمیت رژیم طالبان، اسلام‌آباد این‌بار از اعطای امتیازات یک‌جانبه و اهدای چک سفید امضا به طالبان پرهیز خواهد کرد، تا زمانی که منافع استراتژیک و اهداف ژئوپلیتیک پاکستان در افغانستان و منطقه توسط طالبان تضمین و تأمین نشده باشد، خبری از شناسایی یک‌جانبه نخواهد بود.
در جانب مقابل، در افغانستان نیز رهبران طالبان همچنان بر تعهد آهنین خود بر حمایت از گروه‌های تروریستی متحد خویش تأکید می‌کنند و تاکنون هر منفعت و اولویت دیگری را نادیده گرفته‌اند، تا به هم‌پیمانان تروریست خود اثبات کنند که آنان را قربانی سیاست و منفعت نمی‌کنند و به ایدئولوژی جهادی خود پایبند هستند.
در همین راستا، گفته می‌شود که علی‌رغم دعوت رسمی اسلام‌آباد، ملا هبت‌الله آخوندزاده، رهبر طالبان که در قندهار مستقر است، به امیرخان متقی، سرپرست وزارت خارجه این رژیم، اجازه سفر به پاکستان را نداده بود.
اگر این خبر درست باشد، اکنون که امیرخان متقی آماده سفر به اسلام‌آباد می‌شود، معنای این رویداد آن است که ملا هبت‌الله در نهایت با این تصمیم موافقت کرده؛ این خود می‌تواند نشانه‌ای مثبت و امیدبخش برای پاکستانی‌ها باشد، مبنی بر اینکه رهبر رادیکال طالبان شاید نسبت به حمایت بی‌چون و چرا و بی‌قید و شرط از گروه‌های تروریستی منطقه‌ای، از جمله طالبان پاکستانی، تجدیدنظر کرده باشد.
با این همه، باید منتظر ماند و دید که برنامه و دستور کار امیرخان متقی در سفر به اسلام‌آباد چیست. دوطرف در نتیجه مذاکرات و رایزنی‌هایی که در چارچوب این سفر انجام خواهد شد، چگونه می‌توانند تنش‌های جاری در رابطه دوجانبه را مدیریت کرده و مسیر تازه‌ای برای روابط دوستانه و چه‌بسا استراتژیک باز کنند.
به‌باور آگاهان، اگر پیش‌شرط‌ها و انتظارات پاکستان از ترمیم روابط با طالبان، از جمله قطع ارتباط آن با گروه‌های تروریستی، پایان‌دادن به حمایت از طالبان پاکستانی، مقابله با تهدیدهای ناشی از حضور سران و فرماندهان جنگجویان گروه‌های ضدپاکستانی در افغانستان، و البته کاهش سطح روابط و زدوبندهای پیدا و پنهان با هند، محقق شود، بعید نیست که یکی از پیامدهای سفر آتی امیرخان متقی به اسلام‌آباد،
شناسایی رسمی رژیم طالبان توسط دولت پاکستان باشد.
عبدالمتین فرهمند – جمهور
کد مطلب: 184016
