مدارس جهادی طالبان، کابوس آینده منطقه

انستیتوت تحقیقاتی امور بین‌الملل استرالیا در گزارشی ایجاد مدارس «جهادی» طالبان در افغانستان را «تحولی خطرناک» در جنوب آسیا خوانده و هشدار داده که این تلاش طالبان پیامدهای وخیمی برای منطقه در پی خواهد داشت.

این نخستین بار نیست که درباره پیامدهای خطرناک ایجاد هزاران مدرسه «جهادی» از سوی طالبان در سراسر افغانستان برای کل امنیت منطقه، هشدار داده می شود و بی تردید، آخرین بار نیز نخواهد بود؛ زیرا این پروژه، اقدامی زیربنایی برای تولید تروریست و صدور تروریزم در مقیاس انبوه است و بدون شک، چشم انداز تیره و وحشتناکی را برای امنیت منطقه، ترسیم می کند.

در این گزارش که روز چهارشنبه، ۲۶ ثور منتشر شد، آمده‌است که با فرار میلیون‌ها افغان به پاکستان در طول سال‌های بی‌ثباتی، بسیاری از کودکان بی‌سرپرست به مدارس مذهبی جذب شدند و افغانستان تاکنون نتوانسته از پیامدهای آن رهایی پیدا کند.

این نکته بسیار مهمی است که طالبانی که امروز بر سرنوشت افغانستان، حاکم شده اند،‌ خروجی عملی استفاده ابزاری پاکستان با پناهجویان افغان محسوب می شوند؛ بنابراین، هرگز نباید تصور شود که پاکستان در اقدامی سخاوتمندانه در حالی که خود از نظر اقتصادی، همواره در بحران به سر می برده، به عنوان یک کشور همسایه و مسلمان، از میلیون ها پناهجوی افغان، میزبانی کرد؛ این میزبانی چرا امروز که طالبان دست آموز پاکستان بر کشور حاکم شده اند، وجود ندارد؟

گزارش این مورد را از فرایندهای قوت‌گیری تروریزم در منطقه خوانده و افزوده که طالبان در بسیج منابع برای گسترش عظیم تعداد مدارس «جهادی» به تربیت نسل جدیدی با شیوه‌های تفکر افراطی ادامه داده است.

این همان چیزی است که پاکستان و امریکا در دستور کار پروژه مشترک شان یعنی طالبان قرار داده اند تا مراکز تولید تروریست و آموزه های تروریستی و افراط گرایانه را از مدارس مذهبی پاکستان به داخل افغانستان، منتقل کنند و این کشور طی چند سال آینده به یک بمب ساعتی برای امنیت کل منطقه و چه بسا جهان تبدیل شود.

براساس آمار ریاست مدیریت مدارس جهادی در وزارت معارف طالبان در حال حاضر ۶ هزار و ۸۳۰ مدرسه در افغانستان وجود دارند. از این میان دست‌کم پنج هزار و ۶۱۸ مدرسه پس از تسلط طالبان مجوز گرفته‌اند.

این در حالی است که ۲۳ میلیون نفر در سراسر کشور از گرسنگی و فقر فزاینده رنج می برند و برای زنده ماندن به کمک های سازمان ملل و نهادهای امدادرسان وابسته هستند؛ اما بخش اعظم منابع مالی طالبان، صرف تامین مدارس «جهادی» و ده ها هزار آموزگار آموزه های افراط گرایانه در این مراکز می شود.

نهاد تحقیقاتی استرالیایی ارزیابی کرده که خطر گسترده‌تر نظام‌های دارای ساختار افراطی این است که می‌توانند کاملاً از کنترل خارج شوند و فارغ‌التحصیلانی با جاه‌طلبی‌های تاریک‌تر و گسترده‌تری نسبت به آنچه حتی معلمان‌شان تصور یا پیش‌بینی می‌کردند، تربیت کنند.

این بسیار مهم است که در چند سال آینده، نسلی از تروریست هایی به مراتب خشن تر، بی رحم تر و غیرقابل کنترل تر متولد شوند که هدف شان برپایی یک رژيم رادیکال و اقتدارگرا و سرکوبگر به سبک داعش و چه بسا بدتر از داعش در سراسر منطقه باشد.

نویسندگان پژوهش پیش‌بینی کرده‌اند که افزایش افراطی‌گری در افغانستان تهدیدی برای اقلیت‌های آسیب‌پذیر افغانستان مانند هزاره‌ها و شیعیان و قوم تاجیک در شمال افغانستان خواهد بود.

هزاره ها و شیعیان و حتی برخی مراکز میانه رو اهل سنت به ویژه اهل تصوف و روحانیون معتدل تاجیک در سال های اخیر، آماج حملات مرگبار تروریست های معتقد به ایدئولوژی وهابیت قرار گرفته اند. با اینهمه، پس از آنکه محصولات تولید و تربیت شده در مدارس «جهادی» طالبان وارد بازار شوند، می توان پیش بینی کرد که حملات مبتنی بر نفرت و افراطیت، ده ها بار بیشتر خواهد شد و بدیهی است که هزاره ها و شیعیان و نیز تاجیک ها و اهل سنت میانه رو حنفی و فرقه های صوفیه در معرض سرکوب و کشتار فاجعه بار قرار خواهند گرفت.

موسسه امور بین‌الملل استرالیا افزوده که مدارس مذهبی جدید به خودی خود نگران کننده است؛ اما با در نظر گرفتن رویکرد گسترده طالبان به محتوای آموزشی، پیامدهای آن بسیار نگران کننده‌تر می‌شود.

گزارش های متعددی درباره تلاش طالبان برای تغییر محتوای کتاب های درسی با حذف هدفمند برای مضامین و موضوعات این کتاب ها، منتشر شده است تا سیستم آ‌موزشی کشور کاملا همسو با ایدئولوژی افراط شود و آموزه های تکفیری و تروریستی به طور گسترده پخش و اشاعه پیدا کند. به این ترتیب، نه تنها مدارس «جهادی» طالبان در خدمت تولید تروریست قرار دارند؛ بلکه حتی مکاتب دولتی و دانشگاه های کشور نیز همین هدف را دنبال خواهند کرد و افغانستان به طور کامل به یک اردوگاه بزرگ برای تروریست های آماده انتحار تبدیل خواهد شد که بدون شک، خطری فوری و مستقیم برای کل منطقه خواهد بود.

این نهاد در ارزیابی خود نوشته حتی مدارسی که برنامه درسی مدرن داشتند، به دلیل گرایش ضد غربی طالبان، مجبور به حذف محتواهای درسی سابق برای ایجاد فضایی برای ایدئولوژی مذهبی طالبان شده‌اند.

این گزارش با اشاره به مطرح شدن بازگشایی مدارس مذهبی برای دختران به دلیل ممنوعیت طالبان بر آموزش دختران نوشت که دختران با شرکت در این مدارس به طور خاص در معرض آموزش‌های مذهبی مطابق ایدئولوژی طالبان قرار می‌گیرند.

موسسه استرالیایی تاکید دارد که مدارس مذهبی برای یافتن اطمینان از دسترسی دختران به آموزش، راه ‌حل مناسب نیستند.

این بسیار پرسش برانگیز است که طالبان با آموزش دختران بالاتر از صنف ششم در مکاتب مدرن، مخالفت می کنند و دانشجویان دختر را از ورود به مکاتب و دانشگاه ها بازمی دارند؛ اما درهای مدارس «جهادی»‌ به روی دختران، صرف نظر از سن و سال آنان باز است. آیا این یک تناقض نیست؟ واضح است که مساله فقط فقدان زیرساخت «شرعی» در مکاتب مدرن نیست؛ مساله این است که این مکاتب به اندازه کافی در تربیت دختران تروریست برای طالبان، کارآمد نیستند؛ اما مدارس «جهادی» از این ویژگی برخوردار اند تا دخترانی تندرو و افراطی تربیت کنند و آنان نیز در خانه و خانواده، آموزه های تروریستی و افراطی‌گری را به فرزندان خویش منتقل کنند و به این ترتیب، هر خانه تبدیل به یک مدرسه «جهادی» می شود و آموزه های افراط و ترور در مقیاس بی نهایت، اشاعه می یابد تا در یک بازه زمانی کوتاه سراسر کشور با تولید انبوه تروریست های تندرو، طالبانیزه شود و در خدمت اهداف خطرناک این جریان مخوف قرار بگیرد.

نرگس اعتماد - جمهور