طالبان در حال جشن گرفتن چهارمین سال به قدرت رسیدن خود هستند؛ اما امسال خبری از نمایش تسلیحات پیشرفته نظامی امریکا و ناتو در پایگاه هوایی بگرام نبود—نمایشی که سال گذشته محور اصلی جشن ۲۴ اسد طالبان بود و واکنش‌های گسترده‌ای را در داخل و خارج از افغانستان برانگیخت.
طالبان امسال بدون هیچ توضیحی، برگزاری جشن نظامی در بگرام را لغو کردند. در امتداد این تصمیم، وزارت داخله طالبان اعلام کرد که یک حمله برنامه‌ریزی‌شده داعش در ولسوالی بگرام ولایت پروان را خنثی کرده است. این در حالی‌ست که طالبان بارها ادعا کرده‌اند که داعش در افغانستان وجود ندارد، به‌طور کامل شکست خورده و قادر به راه‌اندازی عملیات نظامی نیست.
اگر ادعای پیشین طالبان درباره عدم حضور داعش را در نظر بگیریم، اعلام وزارت داخله این گروه، آن‌هم همزمان با جشن پیروزی طالبان در بگرام، پرسش‌های زیادی را ایجاد می‌کند.
برخی مدافعان و سخنگویان رسانه‌ای طالبان به‌طور ضمنی مدعی شده‌اند که هدف از لغو نمایش نظامی در پایگاه استراتژیک بگرام، تنش‌زدایی با آمریکا و تلاش برای عادی‌سازی روابط با واشنگتن است.
اما ناظران مستقل می‌گویند که این تنها دلیل لغو نمایش قدرت طالبان در بگرام نبوده است. به باور آنان، طالبان به احتمال زیاد در پشت پرده هشدارهای نیرومندی از سوی آمریکا به رهبری ترامپ دریافت کرده‌اند و از بیم بازپس‌گیری تسلیحات آمریکایی توسط ایالات متحده یا حتی خطر بمباران هوایی به دستور ترامپ، مجبور به لغو جشن ۲۴ اسد شده‌اند.
این گروه از ناظران به اظهارات پیشین دونالد ترامپ اشاره می‌کنند که گفته بود از دیدن تسلیحات پیشرفته آمریکایی در دستان نیروهای طالبان در بگرام و رژه نظامی آنان با استفاده از این تجهیزات، خشمگین و عصبی می‌شود. مهم‌تر از همه اینکه او بارها بر عزم خود برای بازپس‌گیری سلاح‌های آمریکایی از طالبان به‌عنوان یکی از پیش‌شرط‌های تعامل با این گروه و ادامه ارسال پول‌های نقد به کابل تأکید کرده بود.
اگر این برداشت درست باشد، به این معناست که طالبان نه‌تنها در یک جنگ واقعی علیه آمریکا پیروز نشده‌اند و استقلال افغانستان را کسب نکرده‌اند، بلکه در حال حاضر نیز—با وجود عدم حضور عملی آمریکا در افغانستان—همچنان قادر به دفاع عملی از ادعای بزرگ خود مبنی بر شکست آمریکا و کسب استقلال نیستند.
با این حال، طالبان علی‌رغم عدم برگزاری نمایش نظامی در بگرام، با صرف هزینه‌های هنگفت برای راه‌اندازی نمایش‌های خیابانی، برافراشتن تعداد زیادی پرچم و نوشتن شعارهای اغراق‌آمیز و دروغین بر در و دیوار شهر، تلاش کردند نشان دهند که همچنان حاکم بلامنازع افغانستان هستند، از هیچ قدرتی نمی‌ترسند و هیچ هماوردی در برابرشان وجود ندارد.
طالبان همچنین به‌طرز معناداری، همانند سال‌های گذشته، بشکه‌های زرد را—که نماد مبارزه مرگبار این گروه علیه نیروهای خارجی و نظامیان دولت پیشین افغانستان محسوب می‌شود—در خیابان‌ها به نمایش گذاشتند تا شاید این پیام را منتقل کنند که با وجود تصاحب کامل قدرت، اگر خطری آنان را تهدید کند، بشکه‌های زرد همچنان آماده راه‌اندازی حملات خونین، مرگبار و جنایتکارانه انتحاری و بمب‌گذاری‌های مهیب هستند.
این اقدام ممکن است حامل این پیام نیز باشد که حتی اگر آمریکا تسلیحات خود را از طالبان بازپس بگیرد، بشکه‌های زرد همچنان به‌عنوان بازوی نظامی گروه عمل می‌کنند و در صورت لزوم از آن‌ها استفاده خواهد شد.
تفاوت دیگر جشن امسال طالبان با جشن‌های مشابه در سال‌های گذشته این بود که آنان تلاش کردند تا به این رویداد صبغه‌ای ملی ببخشند و آن را فراتر از یک مناسبت یا دستاورد گروهی، قومی و ایدئولوژیک نشان دهند.
در همین راستا، جنگجویان مسلح طالبان—که عمدتاً از مردم و شهروندان عادی می‌ترسند، به همه افراد مشکوک هستند و ساکنان پایتخت را تهدیدهای بالقوه امنیتی می‌دانند—در روز ۲۴ اسد به‌طرز غیرعادی با افراد عادی ارتباط برقرار می‌کردند و تلاش داشتند تا مردم را نیز بخشی از جشن و شادی خود در سالگرد به قدرت رسیدنشان نشان دهند.
با این همه، ۲۴ اسد همچنان رویدادی طالبانی باقی ماند و عدم برگزاری آن در پایگاه بگرام—که پیش‌تر نماد قدرت و پیروزی طالبان محسوب می‌شد—به‌طرز شرم‌آوری این گروه را تحقیر کرد و نشان داد که هنوز این امریکا است که هرگاه اراده کند، معادلات طالبان را به نفع خود تغییر می‌دهد، آنان را به قدرت می‌رساند یا از قدرت ساقط می‌کند.
عبدالمتین فرهمند – جمهور
