محمد صادق؛ نماینده ویژه پاکستان برای افغانستان روز جمعه وارد کابل شد. محمد صادق گفت که در جریان این سفر دیدارهای مهمی با مقام‌های طالبان دارد. او همچنین با نمایندگان ویژه چین در امور افغانستان دیدار و در نشست سه جانبه چین - پاکستان - طالبان هم شرکت کرد.
این در حالی است که اسحاق دار؛ وزیر خارجه پاکستان در ۳۰ حمل در راس هیاتی به کابل رفت و با ملا حسن آخوند، نخست‌وزیر و امیرخان متقی، وزیر خارجه طالبان دیدار کرد.
اخیرا همچنین اسحاق دار با امیرخان متقی، تلفونی صحبت کرد و گفته می‌شود سرپرست وزارت خارجه طالبان او را بار دیگر به کابل دعوت کرده است.
اگرچه به نظر می‌رسد که هند و پاکستان در نهایت با میانجی‌گری قدرت‌های جهانی و منطقه‌ای آتش بس اعلام کرده‌اند و جنگ میان دوطرف اکنون به پایان رسیده؛ اما هنوز رویای پاکستان برای سازش با طالبان محقق نشده است.
علیرغم برگزاری نشست سه جانبه پاکستان، طالبان و چین در کابل، کارشناسان می‌گویند که راه پاکستان برای صلح و سازش با طالبان همچنان پیچیده، دشوارگذار و طولانی است.
مساله قابل تامل این است که با وجود تلاش‌های مکرر مقامات سیاسی و نظامی پاکستان در جریان درگیری‌های اخیر با هند برای برانگیختن احساسات مذهبی تندروهای جهادی، طالبان فاصله معنادار خود از اسلام آباد را حفظ کردند و حتی حملات هند علیه اهداف پاکستانی را محکوم نکردند.
این موضع در حالی اتخاذ شد که در نخستین موج حملات هند بر اهداف پاکستانی، مدارس مذهبی، مساجد و کانون‌های تروریستی مربوط به متحدان و همفکران ایدئولوژیک طالبان هدف قرار گرفتند.
از جانب دیگر، خواجه آصف؛ وزیر دفاع پاکستان نیز رسماً اعلام کرد که مدارس مذهبی دومین خط دفاعی پاکستان در برابر هند هستند و اسلام آباد در صورت لزوم از افراط گرایان دست آموز خود برای مقابله با هند استفاده خواهد کرد.
با این همه اما طالبان نشان دادند که مصمم به حفظ رابطه خود با هند و حفظ فاصله خود از پاکستان هستند و در همین راستا هم بیانیه وزارت خارجه رژیم طالبان و هم موضع‌گیری طالبان سابق مانند عبدالسلام ضعیف؛ سفیر پیشین طالبان در پاکستان و سید اکبر آقا؛ از نظریه پردازان رسانه‌ای طالبان نشان داد که مقامات این گروه به این نتیجه رسیده اند که علیرغم تلاش‌های مذبوحانه مقامات پاکستانی، تقابل اسلام آباد با دهلی نو را یک رقابت صرفا سیاسی بر سر منافع جلوه دهند و اسلامگرایان جهادی متحد خود را از مشارکت در این جنگ برحذر بدارند.
به این ترتیب با وجود برگزاری نشست سه جانبه پاکستان، چین و طالبان در کابل، کارشناسان می‌گویند که چشم‌انداز سازش اسلام آباد با حاکمان کنونی افغانستان همچنان پیچیده و مبهم است؛ زیرا رهبران طالبان مصمم هستند که از سوابق وابستگی مستقیم خود به پاکستان فاصله بگیرند و با تنوع بخشیدن به سیاست خارجی خود از طریق ارتباط، تعامل و همکاری با سایر بازیگران منطقه‌ای و بین المللی از جمله هند که دشمن دیرینه پاکستان محسوب می‌شود از آسیب‌های ناشی از استفاده ابزاری پاکستانی‌ها از وابستگی همه جانبه افغانستان به این کشور بکاهند.
علاوه بر این، خواسته اصلی پاکستان از طالبان حاکم بر افغانستان، قطع حمایت از گروه‌های تروریستی منطقه‌ای به ویژه شبه نظامیان مخالف دولت اسلام آباد و ارتش راولپندی است.
به بیان دیگر، هرگونه سازشی میان اسلام آباد و رژیم طالبان، مستلزم قطع ارتباط طالبان با تروریست‌های ضد دولتی پاکستان، انتقال پناهگاه‌های آنها از مناطق مرزی به اعماق خاک افغانستان و جلوگیری از هرگونه سازماندهی عملیات تروریستی در خاک افغانستان علیه پاکستان است.
تجربه ۴ سال گذشته اما نشان می‌دهد که رهبران طالبان به ویژه ملا هبت الله آخوندزاده همچنان بر عهد خود مبنی بر حمایت بی‌قید و شرط از گروه‌های تروریستی فراملیتی از جمله تروریست‌های پاکستانی وفادار هستند و اجازه نمی‌دهند که در قبال تامین منافع کوتاه مدت سیاسی، برادران ایدئولوژیک رژیم طالبان، اهداف و آرمان‌های جهادی خود را واگذارند و دست از مقابله و مبارزه با دولت‌های هدف برای استقرار نظامی به اصطلاح اسلامی در کشورهای متبوع خود بردارند.
در همین زمینه حتی گفته می‌شود که رهبر طالبان به امیرخان متقی؛ سرپرست وزارت خارجه این رژیم اجازه سفر به اسلام آباد را نداده و به همین دلیل او در گفتگوی تلفونی اخیر خود با اسحاق دار؛ همتای پاکستانی‌اش بار دیگر او را به کابل دعوت کرده است!
همچنین گفته می‌شود نشست سه جانبه اخیر طالبان، پاکستان و چین قرار بود در اسلام آباد برگزار شود؛ اما به دلیل ممانعت رهبر طالبان از سفر هیات این گروه به پاکستان، سایر اعضای این محور مجبور شدند به کابل بروند تا این نشست به میزبانی طالبان برگزار شود.
این تحولات نشان می‌دهد که رهبری طالبان همچنان مصمم به ادامه تنش‌های جاری در روابط با پاکستان است و همین امر علیرغم تقابل نظامی اخیر میان پاکستان به مثابه یک کشور به اصطلاح اسلامی با هند غیرمسلمان و چه بسا اسلام ستیز نیز نتوانست دیدگاه رهبران طالبان نسبت به پاکستان را تغییر دهد و رویای اسلام آباد برای سازش با طالبان حاکم بر افغانستان را برآورده کند.
محمدرضا امینی - جمهور
