سازمان ملل هشدار داد: یک میلیون افغان در سال ۲۰۲۵ بازگشته‌اند؛ بحران انسانی در حال تشدید است
به گزارش خبرگزاری جمهور، افغانستان، کشوری که دهه‌ها درگیر جنگ، جابه‌جایی جمعی و چالش‌های اقلیمی بوده، اکنون با بحرانی تازه روبه‌روست. بر اساس گزارش سازمان ملل متحد، بیش از یک میلیون افغان در سال جاری از کشورهای همسایه، به‌ویژه پاکستان و ایران، به کشور بازگشته‌اند. این موج بازگشت، فشار سنگینی بر منابع محدود و سیستم‌های شکننده خدمات عمومی وارد کرده است.
ایندریکا راتواته، معاون نماینده ویژه دبیرکل سازمان ملل در افغانستان و هماهنگ‌کننده امور بشردوستانه، در این باره گفت: «هر بازگشت‌کننده‌ای شایسته امنیت و کرامت است. اما بدون حمایت فوری، خطر فرو رفتن خانواده‌ها در فقر و ناامیدی بیش از پیش افزایش می‌یابد.»
او هشدار داد: «پنجره جلوگیری از یک فاجعه انسانی به‌سرعت در حال بسته شدن است. تأمین مالی فوری و قابل توجه برای تضمین بازادغام پایدار و جلوگیری از مهاجرت‌های مجدد از مسیرهای خطرناک، حیاتی است؛ روندی که می‌تواند ثبات منطقه را به خطر اندازد.»
سازمان ملل در گزارش تازه خود نوشت: افغانستان همچنان یکی از پیچیده‌ترین محیط‌های انسانی در جهان است. این کشور، که سال‌ها مبدأ، مسیر ترانزیت و پناهگاه پناه‌جویان بوده، اکنون با بازگشت گسترده مهاجران از کشورهای میزبان سنتی مانند پاکستان و ایران مواجه شده است. اکثر این بازگشت‌کنندگان بدون دارایی، با دسترسی محدود به خدمات اساسی و بدون فرصت‌های شغلی به کشور بازمی‌گردند، که خطر بی‌ثباتی اجتماعی را افزایش می‌دهد.
بر اساس آمار سازمان ملل: از پاکستان تاکنون بیش از ۲۸۲,۰۰۰ نفر بازگشته‌اند، که ۵۷٪ آنان کودکان، ۲۲٪ زنان بزرگسال و ۱۷٪ خانواده‌هایی با سرپرست زن هستند.
از ایران، در شش ماه گذشته، بیش از ۶۰۵,۰۰۰ نفر به افغانستان بازگشته‌اند، که ۶۶٪ مردان بزرگسال، ۲۴٪ کودکان و ۱۰٪ زنان بزرگسال هستند.
داده‌ها نشان می‌دهد که حدود ۸۰٪ بازگشت‌کنندگان از ایران به دلایل اقتصادی کشور را ترک کرده بودند، در حالی که اکثر بازگشت‌کنندگان از پاکستان به دلیل فرار از خشونت، جنگ یا آزار و اذیت مهاجرت کرده بودند.
عرفات جمال، نماینده کمیساریای عالی سازمان ملل در امور پناهندگان (UNHCR) در افغانستان، اظهار داشت: «پس از دهه‌ها زندگی در تبعید، بسیاری از افغان‌ها بار دیگر از ریشه کنده شده‌اند. آن‌ها به سرزمینی بازمی‌گردند که اغلب شناختی از آن ندارند. ما از جامعه جهانی می‌خواهیم که نه تنها با کمک‌های اضطراری، بلکه با حمایت‌های بلندمدت برای بازادغام پایدار اقدام کند.»
در سال ۲۰۲۴، سازمان ملل و شرکای آن با حمایت مالی ۱۸۳ میلیون دالری جامعه جهانی، به بیش از سه میلیون بازگشت‌کننده و جوامع میزبان در زمینه مسکن، معیشت، اشتغال‌زایی و خدمات اساسی کمک کردند. این حمایت‌ها به تقویت انسجام اجتماعی و ثبات محلی انجامید. با این حال، کاهش بودجه جهانی در سال ۲۰۲۵، توانایی سازمان‌های بشردوستانه برای پاسخ‌گویی به نیازهای فزاینده را به شدت محدود کرده است.
در گزارش سازمان ملل آمده: موج بازگشت، به‌ویژه از ایران، فشار بی‌سابقه‌ای بر خدمات مرزی و بازادغام وارد کرده است. می هیونگ پارک، رئیس دفتر سازمان بین‌المللی مهاجرت (IOM) در افغانستان، گفت: «اکثریت قریب به اتفاق بازگشت‌کنندگان فاقد مدارک قانونی هستند. هر روز، خانواده‌هایی تنها با لباس بر تن به کشور می‌رسند و به پناهگاه، درمان و محافظت فوری نیاز دارند. شرکای بشردوستانه آماده کمک‌اند، اما بدون بودجه کافی از جامعه جهانی، پاسخ‌گویی درخور ممکن نیست.»
بنابر این گزارش، بی‌ثباتی منطقه‌ای، به‌ویژه پیامدهای درگیری‌های اخیر میان اسرائیل و ایران و تغییر سیاست‌های کشورهای میزبان، روند بازگشت را تسریع کرده و سیستم‌های بشردوستانه و توسعه‌ای افغانستان را تحت فشار قرار داده است. سازمان ملل هشدار می‌دهد که بدون سرمایه‌گذاری فوری، خطر چرخه‌ای تازه از مهاجرت‌های غیرقانونی و بی‌ثباتی منطقه‌ای افزایش خواهد یافت.
سازمان ملل تأکید کرده است که سطح فعلی تأمین مالی بسیار کمتر از نیاز واقعی برای پاسخ به این بحران بی‌سابقه است. سرمایه‌گذاری به‌موقع می‌تواند مرز میان ثبات و بی‌ثباتی منطقه‌ای را تعیین کند. این سازمان از جامعه جهانی خواسته است تا با حمایت‌های مالی و برنامه‌های بلندمدت، به بازادغام پایدار بازگشت‌کنندگان کمک کند تا چرخه مهاجرت و ناامیدی پایان یابد.
خبرگزاری جمهور- کابل
